Bier in Nederland

Bier in Nederland

donderdag 22 december 2016

Bier in Nederland, tweede druk: de wijzigingen en aanvullingen

Bier in Nederland. Een biografie lag in de eerste week van mei 2016 in de winkel. Daar was een jaar of vier van onderzoek en schrijven aan voorafgegaan, inclusief het nodige redactiewerk, gevolgd door zetwerk en natuurlijk vormgeving. Na dit alles werd het op 13 april naar de drukker gestuurd.
Op precies die dag floepte er een e-mailnieuwsbrief van de Koninklijke Bibliotheek binnen met de mededeling: er zijn deze week drie miljoen nieuwe krantenpagina's aan de archiefwebsite Delpher toegevoegd. Dit leidde achter het bureau van schrijver dezes tot enig geroep van ach en wee.

woensdag 20 juli 2016

‘Princesse witbier’ van d’Oranjeboom: een historische misser

Onlangs werd een nieuw 'historisch' bier gelanceerd: princessebier van d'Oranjeboom. De biermedia namen het persbericht erover met graagte over. Logisch: een oude, typisch Hollandse en begin twintigste eeuw verdwenen biersoort was opnieuw tot leven gewekt, aldus de initiatiefnemers. Dat is nogal wat.
Alleen steekt het allemaal wat anders in elkaar dan men naar buiten heeft gebracht. Een van de twee nieuwe princessebieren is inderdaad een historisch bier. De andere is een historische misser.

dinsdag 14 juni 2016

Bier voor vaders? Voor moeders!

Komende zondag, 19 juni, is het Vaderdag. Tradities als het ‘vieren’ van Moederdag en Vaderdag lijken onverwoestbaar, ook al zijn we inmiddels drie feministische revoluties verder. De bierwereld heeft er volstrekt geen last van. Bier maakt iedereen gelijk: man, vrouw, wit, zwart. Ga maar eens op een bierfestival kijken.
Toch? Sja, en daarom is de campagne Love Beer, die de branchevereniging Nederlandse Brouwers vorig jaar op poten zette, zo’n zonderlinge mispeer. Deze zo correct Nederlandse slogan beoogt een ideaalbeeld te promoten van vrouwen die gezellig kwetteren bij een glas bier - in plaats van het clichématige glas witte wijn of rosé. Kwisvragen: is dat om te lachen of om te huilen? Wie is er het meest ranzig, de brouwer van toen, of die van nu? En wat is dat toch met mannen die denken te weten hoe dat werkt, met vrouwen en bier?

woensdag 8 juni 2016

Vrije jongens, vrije bieren

Op 11 juni 2016 vierde Kompaan in Den Haag voor het eerst een eigen bierfeest – het Bondgenoot Festival. De naam zegt het al: Jasper Langbroek en Jeroen van Ditmarsch kregen collega-brouwboys en -girls over de vloer. Te drinken was er van 't Uiltje, Two Chefs, vandeStreek, Kaapse Brouwers, Oedipus, Oproer (on the road vanuit de brewpub in Utrecht!) en Van Moll (idem vanuit Eindhoven!). Locatie: een ruige havenkade in de Binckhorst.

zaterdag 28 mei 2016

Dossier Nederlandse abdijbieren (7: Tussen feit en fake)

Dit dossier beschrijft de Nederlandse abdijbieren, hun context en hun herkomst en prikt enkele mythen door. Want hoe jong de Nederlandse abdijbieren ook mogen zijn – die mythen zijn er al, net als onder de Belgische. Benamingen, etiketten en  publiciteitsmiddelen geven aanleiding tot verwarring en zijn soms onjuist of zelfs misleidend. Andere abdijbieren verdienen juist respect, want er is kaf maar ook koren onder de Nederlandse abdijbieren. En hoe!

Deel 7 (slot): Tussen feit en fake

Dossier Nederlandse abdijbieren (5: Bieren van 'levende' Nederlandse abdijen)

Dit dossier beschrijft de Nederlandse abdijbieren, hun context en hun herkomst en prikt enkele mythen door. Want hoe jong de Nederlandse abdijbieren ook mogen zijn – die mythen zijn er al, net als onder de Belgische. Benamingen, etiketten en  publiciteitsmiddelen geven aanleiding tot verwarring en zijn soms onjuist of zelfs misleidend. Andere abdijbieren verdienen juist respect, want er is kaf maar ook koren onder de Nederlandse abdijbieren. En hoe!

Deel 5: Bieren van 'levende' Nederlandse abdijen

Dossier Nederlandse abdijbieren (4: Abdijbieren van verdwenen Nederlandse abdijen)

Dit dossier beschrijft de Nederlandse abdijbieren, hun context en hun herkomst en prikt enkele mythen door. Want hoe jong de Nederlandse abdijbieren ook mogen zijn – die mythen zijn er al, net als onder de Belgische. Benamingen, etiketten en  publiciteitsmiddelen geven aanleiding tot verwarring en zijn soms onjuist of zelfs misleidend. Andere abdijbieren verdienen juist respect, want er is kaf maar ook koren onder de Nederlandse abdijbieren. En hoe!

Deel 4: Abdijbieren van verdwenen Nederlandse abdijen

Dossier Nederlandse abdijbieren (3: Abdijbieren in Nederland vroeger)

Dit dossier beschrijft de Nederlandse abdijbieren, hun context en hun herkomst en prikt enkele mythen door. Want hoe jong de Nederlandse abdijbieren ook mogen zijn – die mythen zijn er al, net als onder de Belgische. Benamingen, etiketten en  publiciteitsmiddelen geven geven aanleiding tot verwarring en zijn soms onjuist of zelfs misleidend. Andere abdijbieren verdienen juist respect, want er is kaf maar ook koren onder de Nederlandse abdijbieren. En hoe!

Deel 3: Abdijbieren in Nederland vroeger

Dossier Nederlandse abdijbieren (2: Belgische abdijbieren)

Dit dossier beschrijft de Nederlandse abdijbieren, hun context en hun herkomst en prikt enkele mythen door. Want hoe jong de Nederlandse abdijbieren ook mogen zijn – die mythen zijn er al, net als onder de Belgische. Benamingen, etiketten en  publiciteitsmiddelen geven aanleiding tot verwarring en zijn soms onjuist of zelfs misleidend. Andere abdijbieren verdienen juist respect, want er is kaf maar ook koren onder de Nederlandse abdijbieren. En hoe!

Deel 2: Belgische abdijbieren

Dossier Nederlandse abdijbieren (1: Trappistenbier, abdijbier en kloosterbier)

Dit dossier beschrijft de Nederlandse abdijbieren, hun context en hun herkomst en prikt enkele mythen door. Want hoe jong de Nederlandse abdijbieren ook mogen zijn – die mythen zijn er al, net als onder de Belgische. Benamingen, etiketten en  publiciteitsmiddelen geven aanleiding tot verwarring en zijn soms onjuist of zelfs misleidend. Andere abdijbieren verdienen juist respect, want er is kaf maar ook koren onder de Nederlandse abdijbieren. En hoe!

Deel 1: Trappistenbier, abdijbier en kloosterbier. 

Abdij of gapdij? Dossier Nederlandse abdijbieren

Abdijbieren staan, óók in deze tijd van IPA-geweld, volop in de aandacht. Onlangs verscheen het boek Reis langs de abdijbieren in Nederland en België en hun abdijen, door Frank Stoute en Fedor Vogel. Eind mei vond in Middelburg het tweede Abdijbieren Festival plaats. En in de VS heeft een opticien een proces tegen AB InBev aangepannen omdat het concern volgens hem suggereert dat Leffe in een abdij wordt gebrouwen.

woensdag 4 mei 2016

Een kleine geschiedenis van de meibock in Nederland

Zeker, en mei is ook in de bierwereld altijd een belangrijk moment geweest. Soms betekende het inderdaad een nieuw begin, maar vaker eigenlijk een einde. Is de maand mei aangebroken, dan beginnen de temperaturen doorgaans te stijgen (geef toe: ook nu, eindelijk…). Toen er nog geen kunstmatige koeling bestond, werd brouwen daardoor lastiger wegens infectiegevaar.
Dat betekende niet dat men ermee ophield – geenszins zelfs. Maar er zijn diverse voorbeelden van regelgeving die wel het brouwen van kwaliteitsbier in de warmere periodes aan banden legde.

vrijdag 29 april 2016

Eindhovens bier, met en zonder alcohol

Gisteravond heb ik even alleen gedronken op de veilige landing van mijn boek Bier in Nederland. Dat heb ik gedaan in Eindhoven; een glas lichtgekleurd en een glas donker bier (straks meer daarover).
Eindhoven is een stad die niet veel voorkomt in Bier in Nederland. Het is in vroeger tijden geen dominante brouwstad geweest, zoals Delft of Haarlem, en ook geen stad met een uitdrukkelijke eigen biersoort, zoals Breda (dé bierstad van Brabant) of Nijmegen. Het was op brouwgebied ‘een van de vele’ in Nederland. En in feite ook in Noord-Brabant, waar overal altijd veel brouwerijen zijn geweest. De Eindhovense staan beschreven in het boek De ouden brouweryen van Eyndhoven van David Hendrick (2012).
Toch heeft ook Eindhoven zijn biermoment gehad, biergeschiedenis geschreven wellicht. Youp van 't Hek moet nu even opletten.

woensdag 27 april 2016

Rein zijn! en goed kakken met alsembier

Afgelopen weekend vond in Amsterdam het Rein Beer Fest plaats. Nee, geen feestje van een nieuwe brouwerij Rein. Maar een soort tweedaagse conferentie naar aanleiding van 500 jaar Beiers Reinheitsgebot.
Het op 23 april 1516 geproclameerde Reinheitsgebot stelde dat Beierse brouwers alleen water, gerst en hop in bier mochten stoppen. (Gist werd niet beschouwd als een ingrediënt; en voor tarwe en rogge zijn later aanvullingen ontworpen.) De hedendaagse mondiale biercultuur is uiteraard zo ongeveer het tegenovergestelde van dit Reinheitsgebot. Kruiden, vruchten, groente, chilipepers, koffie, chocolade, drop, wat gaat er eigenlijk niet in bier? Voldoende stof voor een interessante conferentie. Velen blijken er tegenwoordig weinig aan te vinden, aan dat Reinheitsgebot. Om de cultuurhistorische betekenis ervan voor bier en brouwen bij onze oosterburen kunnen we echter niet heen.

dinsdag 26 april 2016

Leve het Koningsbier, hoera!

Morgen hebben we allemaal even een vrije dag. Nou ja, zo zie ik Koningsdag (en vroeger Koninginnedag). Doorgaans vlucht ik dan de grens over, weg van de drukte. Daarom vandaag alvast iets over de geschiedenis van het koningsbier. (En morgen leest toch niemand dit :) )
Koningsbier is overigens geen biersoort geweest. Het was of een merknaam, of een gelegenheidsbier dat van alles kon zijn. Heel verschillend dus van een ander 'vorstelijk' brouwsel, princessenbier. Dat was een volbloed biersoort (die dan ook uitgebreid aan de orde komt in Bier in Nederland).

dinsdag 19 april 2016

H41: Heineken op hoogtestage

Kan Heineken nog groter? Na de fusie van AB InBev en SAB Miller klimt de Nederlandse grootbrouwer nog een treetje op de trap en wordt de tweede van de wereld. Over de kwantiteit aan Heineken hoeven we ons geen zorgen te maken. Maar hoe zit het met de kwaliteit binnen het concern? En met de diversiteit? Nou, daarover heeft men zichzelf ook over het hoofd gekrabd. En toen zich enkele jaren geleden de mogelijkheid voordeed om een nieuw hoofdstuk te schrijven, is men daaraan begonnen. Het resultaat werd gepresenteerd op 5 april: H41, een gloednieuwe lager.

zondag 17 april 2016

Vincent van Gogh en de handpomp in Nederland

Van Goghs Stilleven met bierglas en fruit
 (schilderijen.nu)
Gistermiddag vertoonde de BBC Lust for Life, de biografische film uit 1956 over Vincent van Gogh met Kirk Douglas in de hoofdrol. (Voor de jongeren: dat is de vader van Michael Douglas; hij was destijds net zo’n grote ster als zijn zoon nu.) Niet alleen is deze rolprent het aankijken nog altijd waard, hij bevat ook enkele interessante weergaven van negentiende-eeuws Nederland. Delen van de film zijn opgenomen in Nuenen en in Den Haag, waar de jonge Van Gogh ooit zijn eerste schilderijen maakte (van de Schenkkade – what's in a name). We zien hem daar samen met een model aan het werk op het strand. Een voor bierliefhebbers interessante scène speelt zich af tijdens Van Goghs tweede verblijf in Den Haag, in 1881 en 1882.

vrijdag 15 april 2016

Nieuw boek: 'Bier in Nederland. Een biografie'

Bier in Nederland. Een biografie is het eerste overzichtswerk van biersoorten door de eeuwen heen in Nederland en in de voorlopers (hertogdommen, graafschappen e.d.) van ons kikkerland. Het boek is gepubliceerd door Atlas-Contact, eerbiedwaardige uitgever van de betere non-fictie (ik zou zelfs zeggen: de uitvinder van het genre in Nederland, met auteurs als Geert Mak, Geert van Istendael en vroeger ook Frank Westerman). Ik durf dan ook te zeggen: een serieus kwaliteitsboek.

donderdag 14 april 2016

De dorre plantjes van PINT

Enige tijd geleden plofte de uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering (ALV) 2016 van PINT in mijn digitale brievenbus. Ook in het ledenblad PINT Nieuws en op de website pint.nl werd ertoe opgeroepen. De vergadering duurt van 13.00 tot 15.00 uur, en dit is de voorlopige agenda:

1 Opening en mededelingen
2 Notulen ALV 2015
3 Verslag bestuur
4 Bespreking verslagen secretaris / hoofdredacteur / regio's
5 Verslag penningmeester
6 Verslag kascontrolecommissie
7 Voorstel dechargeverklaring bestuur
8 Aanstellen nieuwe kascontrolecommissie
8 Verkiezing bestuurders
9 Rondvraag
10 Sluiting


Daarna wordt een ‘gezellig samenzijn’ aangekondigd met de vertoning van een film, ‘naborrelen’ en een proeverij.
Voor dit geheel dienen de leden naar Roermond af te reizen. Dat is voor velen een behoorlijk eind reizen, net als vorig jaar toen de ALV in Groningen plaatsvond. Zelf heb ik niets tegen dergelijke verre bestemmingen, want ik reis graag en bezoek met plezier plaatsen waar ik niet vaak kom. Het is ook begrijpelijk en juist dat een organisatie in al haar gewesten wil vergaderen.
Maar dan moet er wel aanleiding zijn om de reis daarheen aan te vatten. En dat is nu net niet het geval.